آزمایش K ; آزمایش پتاسیم ; پتاسیم ; K و علل کاهش و افزایش آن در بدن

پتاسیم (K) چیست ؟

پتاسیم (K) مهمترین کاتیون داخل سلولی است. غلظت داخل سلولی آن تقریبا ۱۵۰mEq/L است ، در حالیکه غلظت طبیعی آن در سرم  ۴mEq/L می باشد.

جذب و باز جذب پتاسیم (K) در بدن :

پتاسیم توسط کلیه ها دفع می شود و هیچگونه باز جذب کلیوی ندارد. بنابراین اگر پتاسیم در رژیم غذایی کافی نباشد ، سطح آن در سرم به سرعت افت می کند.

نقش پتاسیم در بدن چیست ؟

پتاسیم نقش مهمی در ساخت پروتئین ، تثبیت فشار انکوتیک طبیعی و خنثی سازی الکتریکی سلول دارد و همچنین در بخش متابولیکی تعادل اسید – باز که طی آن +K بجای یون های +H به منظور حفظ pH فیزیولوژیک ، جا به جا می شوند نیز مشارکت می نماید.

غلظت پتاسیم به چه چیزهای بستگی دارد ؟

۱-آلدوسترون : این هورمون سبب افزایش دفع کلیوی پتاسم می شود.

۲-باز جذب سدیم : باز جذب سدیم سبب دفع پتاسیم می شود.

۳-تعادل اسید-باز: در آلکالوز ، جابه جایی پتاسیم به سوی درون سلول ها موجب کاهش سطح سرمی آن می گردد. اسیدوز با معکوس نمودن مسیر جابجایی فوق سبب افزایش پتاسیم سرم می شود.

نشانه های افزایش پتاسیم (هایپرکالمی) :

تحریک پذیری ، تهوع ، استفراغ ، کولیک روده ای ، اسهال

نشانه های کاهش پتاسیم (هیپو کالمی): 

کاهش قدرن انقباض عضلات صاف ، اسکلتی و قلبی است که منجر به ضعف ، کاهش رفلکس ها ، ایلئوس ، افزایش حساسیت قلب به دیگوکسین ، آریتمی های قلبی ، موج T صاف و موج U واضح و برجسته می شود.

غلظت پتاسیم برای چه بیماری هایی اهمیت دارد ؟

سطح پتاسیم در مبتلایان به اورمی ، بیماری آدیسون و استفراغ و اسهال و نیز بیماران تحت استروئید درمانی یا مصرف دیورتیک های دافع پتاسیم به دقت مورد سنجش و پیگیری قرارداد.

عوامل تداخل کننده در آزمایش K یا پتاسیم : 

• باز و بسته نمودن دستی که به آن تورنیکه (گارو) بسته شده می تواند سبب افزایش سطح آن شود.
• همولیز خون طی خونگیری یا طی مراحل کار آزمایشگاه موجب افزایش سطح آن می شود.

داروهای افزایش دهنده سطح پتاسیم:

عبارتند از : اسید آمینوکاپروئیک ، آنتی بیوتیک ها ، داروهای ضد نئوپلاستیک ، کاپتوپریل ، اپی نفرین ، هپارین ، هیستامین ، ایزونیازید (INH) ، لیتیم ، مانیتول ، دیورتیک های ذخیره کننده پتاسیم ،

سوکسینیل کولین ، مکمل های پتاسیم

داروهای  کاهش دهنده سطح  پتاسیم :

استازولامید ، اسید آمینوسالیسیلیک ، انفوزیون های گلوکز ، پلی استیرن سولفونات ، کاربنی سیلین ، سیس پلاتین ، دیورتیک ها

نتایج آزمایش پتاسیم (K) و اهمیت بالینی آن :

افزایش سطح (هایپر کالمی ) :

• مصرف زیاد K در رژیم غذایی
• مصرف زیاد K از طریق IV: مقدار پتاسیم سرم خون بسیار ناچیز است از این رو اندک افزایشی در پتاسیم مصرفی موجب افزایش سطح سرمی آن می گردد .
• نارسایی حاد یا مزمن کلیه : شایع ترین علت هیپرکالمی است. دفع پتاسیم کاهش می یابد و سطح سرمی آن در خون افزایش پیدا می کند.
• بیماری آدیسون
• هیپوآلدوسترونیسم
• له شدگی بافت
• همولیز
• انتقال خون همولیز شده
• عفونت : سطح پتاسیم در داخل سلول بالاست. آسیب و تجزیه سلول موجب آزادسازی پتاسیم درون سلولی به جریان خون می شود.
• اسیدوز: یون های هیدروژن به منظور حفظ PH فیزولوژیک طی اسیدوز از خون به درون سلول رانده می شوند . پتاسیم برای تثبیت بار الکتریکی خنثی از سلول خارج می شود و سطح آن افزایش می یابد.
• کم آبی بدن

کاهش سطح (هیپوکالمی):

• کمبود مصرف در رژیم غذایی
• کمبود مصرف IV : کلیه ها برای جبران کاهش مصرف پتاسیم قادر بازجذب نمی باشند. در نتیجه سطح پایین می آید.
• سوختگی ها
• اختلالات GI (مانند اسهال ، استفراغ ، آدنوم ویلوز ) : دفع مایع و الکترولیت ها
• دیورتیک ها : این دارو ها دفع کلیوی پتاسیم را افزایش می دهند.چنین وضعیتی به ویژه در بیماران قلبی که داروهای دیژتالیس و دیورتیک مصرف می کنند اهمیت دارد . هیپو کالمی موجب تشدید اکتوپی ناشی از دیگوکسین می شود.
• هیپرآلدوسترونیسم : آلدوسترون دفع پتاسیم را افزایش می دهد.
• سندروم کوشینگ : گلوکوکورتیکواستروئیدها تاثیری آلدوسترون مانند دارد .
• اسیدور توبولر کلیه : دفع کلیوی پتاسیم افزایش می یابد.
• مصرف شیرین بیان : شیرین بیان اثری آلدوسترون مانند دارد .
• آلکالوز: عملکرد خلاف اسیدوز دارد.
• تجویز انسولین : انسولین در مبتلایان به هیپرگلیسمی تجویز می شود. گلوکز و پتاسیم به داخل سلول رانده می شود و سطح پتاسیم کاهش می یابد.
• تجویز گلوکز : باعث افزایش انسولین و ….
• آسیت :کاهش حجم داخل عروقی ناشی از تجمع مایع سبب کاهش جریان خون کلیوی می شود که این امر ترشح آلدوسترون را تحریک نموده و موجب دفع پتاسیم می گردد .
• تنگی شریان کلیه :
• فیبروز کیستیک :
• تروما / جراحی / سوختگی

 

خدمات خونگیری در منزل هوم لب : 

هوم لب ارائه دهنده خدمات خونگیری آزمایشگاه در منزل و خونگیری در محل کار بوده و نیاز شما را جهت حضور در آزمایشگاه برطرف می کند.

جهت اطلاعات بیشتر وارد این لینک شوید. 

 

 

---

منبع : کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا / https://www.niddk.nih.gov/