FBS یا قند خون ناشتا

img-Fasting-Blood-Sugar-Test

آزمایش FBS چیست:

آزمایش FBSیکی از متداولترین تستهای آزمایشگاه بالینی در افراد مستعد و یا مشکوک به قند خون برای تشخیص ، درمان و پیشگیری می باشد.

برای تشخیص دیابت شیرین ، سه آزمایش توسط انجمن دیابت آمریکا (ADA) پیشنهاد می شود که عبارتند از FBS ، گلوکوز رندوم پلاسما و قند خون دو ساعت پس از خوردن گلوکوز (۲HPP)

آمادگی بیمار :

بیمار باید حداقل ۸ ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشد (به غیر از آب )

نمونه :

پلاسما یا سرم

ظرف :

لوله درب خاکستری (فلورید سدیم یا یدواستات) ترجیح داده می شود ، لوله درب سبز (هپارین) و درب قرمز به شرط جدا کردن سریع گلبول قرمز و بررسی سریع قابل قبول است .

زمان نمونه گیری :

صبح

نمونه گیری:

برای تمامی گروههای سنی نمونه های وریدی توصیه می شود به غیر از نوزاد که عمدتا نمونه پاشنه پا گرفته میشود . در نمونه های سرم بدون آلودگی باکتریال یا لوکوسیتوز حتی تاخیر ۹۰ دقیقه ای در جداسازی سرم و سلول ها قابل قبول خواهد بود.

طریقه نگهداری:

در لوله های غیر از درب خاکستری که گلبول قرمز جدا نشده و در دمای محیط قرار گرفته اند ، گلوکز در هر ساعت mg/dl 5 -10 کاهش می یابد . اگر سرم به مدت بیش از ۳۰دقیقه در مجاورت سلولها باشد باید یک ماده نگهدارنده مانند فلورید سدیم که از گلیکولیز جلوگیری می کند به نمونه اضافه شود. گلوکز سرم یا پلاسما تا ۴۸ ساعت  در یخچال پایدار است ولی نگهداری نمونه به مدت طولانی حتی در ۲۰- سبب کاهش واضح و پیشرونده میزان گلوکز خواهد شد.

محدوده مرجع FBS:

*نوزادان پره ماچور: ممکن است گلوکز کمتر از mg/dl 30 باشد.

* نوزادان: mg/dl 40-60

* اطفال: mg/dl 60-100

* بزرگسالان: mg/dl 60-109

معیار ADA جهت تشخیص دیابت شیرین ، هر یک از یافته های زیر اگر با هریک از یافته ها در روز بعد تایید شود برای دیابت تشخیصی خواهد بود:

  • علائم دیابت به اضافه یک گلوکز راندوم پلاسما بیشتر یا مساوی mg/dl 200 . علائم عبارتند از پلی اوری ، پلی دیپسی و کاهش وزن بدون توجیه .
  • گلوکز ناشتای پلاسما بیشتر یا مساوی mg/dl 126 بعد از حداقل ۸ ساعت ناشتایی.
  • گلوکز دو ساعت پس از استفاده ۷۵ گرم گلوکز بدون آب که در آب حل شده است اگر بیشتر و یا مساوی mg/dl 200 شود.

در یک فرد بدون استرس و غیر حامله اگر مقدار گلوکز ناشتای پلاسما، mg/dl 100-125 باشد ، تحت عنوان impaired fasting glucose طبقه بندی می شود که بیانگر وجود اختلال متابولیک بین حالت طبیعی و دیابت است.

نتایج FBS  در محدوده mg/dl 47-60 مطابق هیپو گلیسمی است ولی کاملا تشخیصی نیست و تشخیص هیپوگلیسمی نیاز به مطابقت دقیق با نماهای بالینی دارد.

 

مقادیر خطرناک FBS:

* اطفال: کمتر از mg/dl 40 و بالاتر از mg/dl 300

* بزرگسالان: مردان کمتر از mg/dl 50 و زنان کمتر از mg/dl 40

* بزرگسالان : مردان و زنان بیشتر از mg/dl 400

نمونه ازمایش قند خون

کاربرد:

FBS تست مقدماتی برای ارزیابی خطر دیابت ، پایه گذاری تشخیص دیابت و مونیتورینگ درمان آن است . علاوه بر این اندازه گیری گلوکوز ناشتا در تشخیص و درمان بعضی اختلالات متابولیک مثل اسیدوز،کتوز،دهیدراتاسیون و کوما مفید است. بالا بودن FBS یکی از اجزا سندرم متابولیک است.

 

محدودیت ها :

هیپوگلیسمی غیر واقعی به علت لوکوسیتوز ، همولیز ، گلیکولیز در نمونه های مانده یا خیلی گرم شده و تاخیر در جدا کردن سرم یا پلاسما از گلبول قرمز ایجاد می شود. برای رسیدن به نتایج صحیح جداسازی سریع و در نهایت آنالیز سریع بسیار مهم می باشد. گلوکر در دمای اتاق به میزان mg/dl7 در ساعت و در درجه حرارت C4 به میزان mg/dl 2 در ساعت متابولیزه و کاهش می یابد. میزان متابولیزه شدن در صورت آلودگی باکتریال یا لوکوسیتوز بیشتر خواهد بود.

 

اطلاعات تکمیلی:

هموگلوبین گلیکوزیله (Hb A1c)، مونیتورینگ گلوکز خون توسط خود بیمار و تعیین میکروآلبومین در ادرار برای مونیتورینگ کنترل دیابت و عوارض آن پیشنهاد می شود ، ولی HbA1c در حال حاضر به عنوان تست تشخیص دیابت توصیه نمی شود .

انواع مختلف استرس ها مثل بیهوشی عمومی ، CVA و انفارکت قلبی می توانند سبب افزایش سطوح گلوکز پلاسما شوند. اکثر مایعات داخل وریدی حاوی دکستروز بوده که به سرعت تبدیل به گلوکز شده و سبب افزایش سطوح گلوکزخون می شوند.

علل بالا بودن گلوکز پلاسما به غیر از دیابت عبارت است از نمونه غیر ناشتا ، تزریق داخل وریدی اخیر یا در حال انجام گلوکز ، حالات استرس ، بیماری کوشینگ ، آکرومگالی ، فئوکروموسایتوما ، گلوکوگونوما، بیماری شدید کبد ، پانکراتیت و داروهایی مثل تیازید و سایر دیورتیک ها ، گلوکوکورتیکوئیدها ، بتابلوکرها ،اسید نیکوتینیک ، محصولات حاوی استروژن ، ضد افسردگی های سه حلقه ای ، دکستروتیروکسین ،دیازوکسید ، ایزونیازید ، لیتیم و فنی توئین .

برای ارزیابی هیپوگلیسمی علایم بیمار با گلوکز پلاسما همخوانی داشته باشد . علل شایع هیپوگلیسمی عبارت است از تومورهای سلول جزایر پانکراس مثل انسولینوما ، ناکفایتی آدرنال و هایپر پلازی مادرزادی آدرنال ، نارسایی هیپوفیز ، فقدان ایزوله GH یا ACTH ، عدم تحمل ارثی فروکتوز ، گالاکتوزمی ، داروهای شامل انسولین ، عوامل هیپو گلیسمیک خوراکی ، سالیسیلات ها ، کینین ، هالوپریدول، کلوفیبرات ، جم فیبروزیل ، مهارکننده های MAO وتولبو تامید .

 

خدمات هوم لب (homelab) :

هوم لب (homelab)  این افتخار را دارد با ارائه خدمات آزمایشگاهی در منزل و یا محل کار شما ، از مرحله نمونه گیری تا تحویل جواب آزمایش در محل شرایط راحت ، ایمن را در کمترین زمان ممکن انجام دهد.

فعالیت هوم لب (homelab) :

هوم لب (homelab)  افتخار دارد در راستای مبارزه با عفونت های خونی مانند هپاتیت ، ایدز با انجام نمونه گیری دقیق و صحیح در محل و نیز انتشار اطلاعات صحیح و دقیق از بهترین مرجع های موجود پزشکی رسالت خود را انجام دهد.چرا که بهترین راه مقابله با این عفونت های خونی بالا رفتن اطلاعات عمومی ، آشنایی با راههای جلوگیری از ورود ویروس به بدن افراد و غربالگری افراد جامعه از نظر آلودگی به ویروس با انجام دقیق آزمایشهای چکاپ و دوره ای است .

 


جهت انجام نمونه گیری رایگان در منزل ، خونگیری و ارایه جواب در محل می توانید با شرکت هوم لب (homelab.ir) تماس بگیرید:

تلفن:۰۲۱۲۸۴۲۳۳۲۲

 

 

منبع :کتاب پاگانا صفحه ۲۵۲ تالیف ۱۳۹۸٫/ www.niddk.nih.gov /

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *