دستهبندی نشده، ویروس
واکسن چیست ؟
شهریور
واکسن چیست ؟
واکسن بدن را آماده مبارزه با یک عامل بیماریزا مثل ویروس میکند. واکسنها حاوی قطعات غیرفعال یا ضعیفشده عوامل بیماریزا هستند. برخلاف عامل بیماریزای فعال، اینها باعث بیماری شدید نمیشوند اما سیستم ایمنی را به واکنش وامیدارند. واکسن باعث فعال شدن سیستم ایمنی میشود تا در صورت ورود مهاجم، بتواند آن را شناسایی و برای مبارزه پادتن (آنتی بادی) تولید کند.
واکسن بعید است باعث بیماری شود ولی ممکن است در بعضی عوارض جانبی ایجاد کند که اغلب درد محل تزریق یا یک تب زودگذر است. بعد فرد به آن بیماری مصونیت پیدا میکند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا میگوید به همین دلیل است که واکسنها اینقدر موثرند: برخلاف بیشتر داروها که بیماری را درمان میکنند، واکسن از بیماری جلوگیری میکند.
آیا واکسنها بیخطرند؟
چینیها اولین نمونههای واکسن را در قرن دهم کشف کردند. در سال ۱۷۹۶ ادوارد جنر متوجه شد بیماری نسبتا خفیف آبله گاوی میتواند باعث مصونیت به آبله انسانی شود. او این نظریه را آزمایش کرد و دو سال بعد یافتههایش منتشر شدند و واژه واکسن، برگرفته از واژه لاتین “واکا” به معنی گاو، ابداع شد.
واکسن یکی از بزرگترین دستاوردهای پزشکی دنیای معاصر قلمداد میشود و به گفته سازمان بهداشت جهانی سالانه از مرگ دو تا سه میلیون نفر بر اثر بیست نوع بیماری جلوگیری میکند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا میگوید واکسنها قبل از ورود به بازار به دقت آزمایش میشوند؛ ابتدا در آزمایشگاه، بعد در حیوانات و بعد در انسان تا در نهایت نهادهای مرجع آنها را تایید کنند.
واکسنها هم مانند تمام داروها ممکن است برای بعضیها خطرهایی داشته باشند ولی مزایایشان به مراتب بیشتر از مضراتشان است. به عنوان مثال بیشتر بیماریهای عفونی کودکان که کمتر از یک نسل پیش شایع بودند، به دلیل واکسن بشدت نادر شدهاند یا آبله که جان صدها میلیون نفر را گرفت، کاملا ریشهکن شده است.
البته رسیدن به مصونیت فراگیر معمولا چند دهه طول میکشد. حدود سی سال بعد از کارزار جهانی واکسیناسیون گسترده در آفریقا، در تابستان اعلام شد ویروس طبیعی فلج اطفال ریشهکن شده است.
متخصصان هشدار میدهند شاید ماهها یا شاید سالها طول بکشد تا جمعیت کافی را در دنیا در مقابل کرونا واکسینه کرد که اوضاع به حال عادی برگردد.
جهت عوارض احتمالی واکسن وارد لینک شوید
واکسن چگونه ساخته میشود؟
زمانی که یک عامل بیماریزا مانند میکروب، ویروس، انگل یا قارچ وارد بدن میشود، بخشی از خود این عامل یا موادی که تولید میکند -موسوم به پادگن یا آنتیژن- سیستم ایمنی را تحریک به ساختن پادتن یا آنتیبادی میسازد تا با آن مقابله کند.
در واکسنهای سنتی، قبل از اینکه فرد در معرض قرار بگیرد، عامل بیماریزای ضعیف یا کشتهشده یا بخشی از آن را بعنوان پادگن وارد بدن میکنند. سیستم ایمنی مثل اینکه با عامل بیماریزای واقعی و فعال مواجه شده واکنش نشان میدهد. البته در ساخت بعضی از واکسنهای کرونا روشهای جدیدتری به کار رفتهاند.
مقایسه واکسنهای کرونا
واکسن فایزر/بیوانتک و مدرنا/موسسه ملی بهداشت آمریکا هر دو واکسن RNA پیامرسان یا امآرانای mRNA هستند یعنی از قسمتی از رمز ژنتیکی ویروس بعنوان پادگن استفاده میکنند. این دو واکسن به جای استفاده از یک پادگن ضعیف یا غیرفعال، به سلولهای بدن یاد میدهند چگونه “پروتئین S ” ویروس را بسازند. این پروتئین که روی ویروس قرار دارد مثل کلید، در سلول را برای ورود ویروس کرونا باز میکند. آشنایی سیستم ایمنی با این پروتئین، باعث فعال شدن آن و ساخت پادتن بر ضد ویروس میشود.
- واکسنهای فایزر و مدرنا آمریکا هر دو با متد و روش mRNA برای اولین بار در جهان ساخته شده اند
- واکسنهای اسپوتنیک روسیه و آسترازنکای انگلیس با روش نوترکیب ساخته شده اند
- واکسن سینوفارم چین و برکت ابران با روش ویروس غیرفعال شده ساخته شده اند
فناوری واکسن آکسفورد/استرازنکا متفاوت است و دانشمندان بخشی از رمز ژنتیکی ویروس کرونا را به نوعی ویروس سرماخوردگی شامپانزه اضافه کردهاند.
هر سه واکسن برای استفاده در بریتانیا و آمریکا مجوز گرفتهاند. مکزیک، شیلی و کاستاریکا استفاده از واکسن فایزر را مدتی است که آغاز کردهاند و دولت برزیل هم به واکسن آکسفورد و کروناواک ساخت شرکت سینواک چین مجوز داده است.
آیا باید واکسن کرونا بزنم؟
زدن واکسن کرونا هیچ جا اجباری نیست ولی به اکثر بزرگسالان شدیدا توصیه میشود، بجز اندک افرادی که به دلیل پزشکی منع شدهاند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا یا CDC می گوید واکسن احتمال مرگ افراد را کاهش می دهد.
واکسن کرونا مهمترین راه رهایی از همهگیری جهانی کرونا قلمداد میشود. سازمان بهداشت جهانی WHO تخمین میزند برای مهار شیوع ویروس، ۶۵ تا ۷۰ درصد جمعیت باید به آن مصون شده باشند؛ این یعنی زدن واکسن باید تشویق شود.
بعضی از سرعت تولید واکسنهای کرونا اظهار نگرانی کردهاند. درست است که معمولا سالها طول میکشیده تا دانشمندان واکسن ها را طراحی و آزمایش کنند ولی نیاز جهانی به کار سرعت بخشیده و سازمان بهداشت جهانی هم با همکاری دانشمندان و نهادهای تجاری و بهداشتی برای تحقق آن تلاش کرده است.
خلاصه اینکه واکسینه کردن میلیاردها نفر از سرایت کرونا جلوگیری و راه ایمنی جمعی (گلهای) را هموار میکند. این ما را به زندگی عادی بازمیگرداند.
خدمات نمونه گیری آزمایشگاه در منزل و محل کار
این محتوا به عنوان ، بخشی از خدمات خونگیری در منزل هوم لب ارائه می شود. homelab یافته های تحقیق را به منظور افزایش دانش و درک در مورد سلامت و بیماری در بین بیماران ، متخصصان بهداشت و مردم ، ترجمه و پخش می کند.
:References
