ترومبو آمبولی وریدی (VTE)

جراحی تعویض مفصل زانو و باسن ، به ویژه ، جراحی های بای پس عروق محیطی و عروق کرونر ، جراحی برای از بین بردن سرطان ، جراحی مغز و اعصاب ، جراحی شکم و سایر اقدامات مهم ، خطر زیادی برای VTE دارند. لخته شدن یکی از روش های طبیعی بدن برای بهبود آسیب عروق خونی شما از عمل است. زمانیکه که شما در گچ هستید ( آتل ثابت ) یا در رختخواب هستید تا بهبود یابید ، گردش خون وریدی شما کند می شود زیرا به همان اندازه کند می شوید. این عدم حرکت خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد. خطر ابتلا به VTE در سه ماه اول پس از عمل بسیار بالاست است و با گذشت زمان کاهش می یابد. اگر برنامه ریزی برای جراحی بزرگ دارید ، از تیم پزشکی خود در مورد راهکارهای پیشگیری سوال کنید.

---

با هوم لب ، خونگیر آزمایشگاه در منزل و یا محل کار شماست.

برخی شرایط پزشکی می تواند خطر ابتلا به DVT را افزایش دهد:

• آسیب نخاعی. علاوه بر آسیب رساندن به رگ های عمیق در بدن ، آسیب نخاعی ممکن است باعث فلج شود ، که می تواند جریان خون را کاهش داده و خطر ابتلا به VTE را افزایش دهد. خطر در هفته های اول پس از آسیب بیشترین است.
• شکستگی  استخوان ران یا استخوان ساق
• سرطان هایی مانند سرطان پیشرفته مغز ، پستان ، روده بزرگ و لوزالمعده. شیمی درمانی سرطان ، درمان جراحی و قرار دادن سوند مرکزی وریدی - لوله قرار داده شده در رگ برای ارائه شیمی درمانی یا داروهای دیگر - همه خطر ابتلا به VTE را افزایش می دهد. برخی از سرطان ها موادی را آزاد می کنند که می تواند لخته شدن خون را آسان تر کند. برخی از تومورهای سرطانی ممکن است مستقیماً با فشار دادن روی رگ ، جریان خون را مسدود کنند. کاتتر ورید مرکزی خطر ابتلا به VTE در رگهای بازو ، به ویژه در کودکان را افزایش می دهد.
• شرایط قلبی مانند حمله قلبی یا نارسایی احتقانی قلب.
• سکته مغزی
• چاقی
• رگهای واریسی. بیشتر وریدهای واریسی مشکل ایجاد نمی کنند ، اما رگ های بزرگ و درمان نشده می توانند منجر به VTE شوند.
• عفونت ها
• بیماری سلول داسی شکل که گلبول قرمز به شکل داس می باشد. این شرایط باعث می شود لخته خون راحت تر شود و می تواند یک عامل خطر برای VTE باشد.

زنانی که قرص های ضد بارداری مصرف می کنند یا هورمون درمانی می کنند ، خطر لخته شدن بیشتر دارند. به نظر می رسد برخی از داروها نسبت به سایر داروها ، مردم را در معرض خطر بیشتری قرار می دهند و احتمالاً در چند ماه اول پس از شروع مصرف آنها بیشترین خطر را دارد. اگر علاوه بر مصرف داروهای مبتنی بر هورمون ، سایر عوامل خطر دیگری نیز دارید ، به خاطر داشته باشید که خطر لخته شدن خون حتی ممکن است بیشتر باشد.  

زنان در شش هفته اول پس از تولد نوزاد در معرض خطر بیشتری برای VTE قرار دارند. همچنین خطر تا حدودی ، بیشتر از حد معمول در دوران بارداری است. این ممکن است به دلیل هورمون ها یا عوامل دیگر در خون ، تغییر در نحوه گردش خون در رگ های شما یا آسیب رساندن به رگ های خونی در هنگام زایمان باشد. اگر شما ملزم به استراحت در رختخواب خود هستید ، عدم حرکت می تواند جریان خون در رگهای شما را کاهش دهد. جراحی سزارین همچنین ممکن است خطر شما را افزایش دهد.

بازهم جریان خون را از بین رگها در بازوها و پاها کند می کند و خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی را افزایش می دهد. به خصوص در هنگام تركیب با سایر عوامل خطر ، عدم حركت برای مدت طولانی - مانند زمان استراحت در رختخواب سالمندان یا بیمارستان ، وقتی در قالب گچ هستید یا در طول پرواز طولانی هستید ، می تواند خطر شما را افزایش دهد. جریان خون کندتر می تواند محیط اکسیژن کم ایجاد کند و باعث می شود لخته شدن خون در  رگهای پاها که در آن زمان سخت تر می شوند ، خون را لخته و به دام بیندازد.

VTE در هر سنی ممکن است رخ دهد ، اما افزایش سن خطر ابتلا را افزایش می دهد. بعد از 40 سالگی ، خطر ابتلا به VTE تقریباً در هر 10 سال دو برابر می شود.

وراثت می تواند شانس شما در ایجاد VTE را تحت تأثیر قرار دهد. محققان ده‌ها تغییر ژنتیکی را یافتند که می تواند خطر ابتلا به VTE را افزایش دهد. برخی از تغییرات باعث می شود خون شما مستعدتر در لخته شدن باشد. اگر والدین شما این تغییرات ژنتیکی را دارند ، ممکن است شما آنها را به ارث برده باشید. مطالعات نشان می دهد که خطر ابتلا به VTE در بین خواهران و برادران کسی که دچار VTE شده است ، بیشتر از دو برابر خطر در بین جمعیت عمومی است.

فاکتور V لیدن شایع ترین عامل خطر ژنتیکی شناخته شده برای VTE است. فاکتور V لیدن چیست؟

Factor V Leiden یک اختلال لخته شدن خون است که به دلیل جهش فاکتور V ، که یک پروتئین در خون است که برای لخته شدن خون به درستی لازم است ، ایجاد می شود. معمولاً هنگامی که دیگر نیازی به لخته شدن نباشد ، فعالیت فاکتور V در خون شما کاهش می یابد. با فاکتور V لیدن ، این کاهش بسیار کندتر از حد معمول اتفاق می افتد. در همین حال ، خون به لخته شدن ادامه می یابد. الگوی ژنتیکی Factor V Leiden در فرکانسهای مختلف در گروههای مختلف قومی و نژادی یافت می شود.

مطالعات نشان می دهد که فراوانی و شدت VTE ممکن است بر حسب نژاد و قومیت یک فرد متفاوت باشد. در ایالات متحده ، آفریقایی آمریکایی ها بالاترین میزان VTE را دارند. VTE در بین آمریکایی های آسیایی و جزایر اقیانوس آرام کمتر دیده می شود. یافته های اخیر عوامل ژنتیکی جدیدی را تحت تأثیر قرار داده است که خطر ابتلا به VTE در فرد را تحت تأثیر قرار می دهد ، و به نظر می رسد که در بین آمریکایی های آفریقایی تبار رایج تر است.

زنان در سالهای زایمان نسبت به مردان در همان سن احتمال ابتلا به VTE را دارند. پس از یائسگی ، خطر زنان کمتر از مردان است.

اگر در حال آماده سازی برای رفتن به بیمارستان هستید و یا عوامل خطر دیگری برای ابتلا به VTE دارید ، با پزشک خود در مورد برنامه ای برای جلوگیری از ایجاد لخته های خون صحبت کنید. پزشکان ممکن است سه راه برای کمک به پیشگیری از VTE پیشنهاد دهند:

• جنبش: کمک به گردش خون باعث می شود شکل گیری لخته ها سخت شود. پزشک ممکن است توصیه کند هر چه سریعتر بعد از عمل جراحی حرکت کنید و هرچه بهبود می یابید. اگر نمی توانید از خواب بلند شوید و راه بروید ، سعی کنید پاهای خود را خم کنید و دراز کنید تا جریان خون در پاها بهبود یابد.
• فشار: فشار ملایم باعث جلوگیری از جمع شدن خون و لخته شدن خون می شود. پزشک شما ممکن است استفاده از فشار را توصیه کند - به عنوان مثال ، با پوشیدن آستین یا چکمه ای که به طور مرتب با هوا پر می شود ، یا با پوشیدن جوراب واریس.
• داروها: برای جلوگیری از لخته شدن ، پزشک ممکن است داروهای ضد انعقاد یا رقیق کننده خون به شما بدهد. بعضی اوقات این پیشگیری درمانی قبل از عمل شروع می شود. یا ممکن است از شما خواسته شود که در طول دوره نقاهت در منزل ، رقیق کننده خون بگیرید. از این داروها مانند هپارین ، وارفارین و ضد انعقادهای مستقیم خوراکی نیز برای درمان VTE استفاده می شود.

پزشک شما ممکن است بعضی از این درمان های پیشگیرانه را برای یک ماه یا بیشتر پس از عمل توصیه کند.  اگر به دلایل دیگری به جز جراحی در بیمارستان بستری شوید ، نمی توانید برای مدت طولانی حرکت کنید یا شرایطی دارید که احتمال لخته شدن خون شما را بیشتر می کند این روشها در مورد پیشگیری نیز ممکن است مناسب باشد.

ترومبوز ورید عمقی ممکن است باعث ایجاد موارد زیر در اطراف لخته خون شود:

• ورم
• درد یا حساسیت
• افزایش گرما ، گرفتگی یا درد در ناحیه متورم یا دردناک ، معمولاً ساق پا و ران
• پوست قرمز یا تغییر رنگ

علائم و نشانه های آمبولی ریوی عبارتند از:

• تنگی نفس
• درد با تنفس عمیق
• تنفس سریع و پی در پی
• ضربان قلب افزایش یافته است
• نشانه و علائم کمتر شایع آمبولی ریوی ممکن است شامل سرفه ، همراه با خون یا بدون آن باشد. احساس اضطراب یا ترس؛ حس سبکی در سر یا غش کردن؛ و عرق کردن

اگر گمان می کنید علائم VTE دارید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. ترومبوز ورید عمیق باید جدی گرفته شود ، زیرا ممکن است منجر به آمبولی ریوی شود.

عوارض احتمالی شامل موارد زیر است : 

• سندرم پس از ترومبوتیک (PTS) ، ایجاد تورم و ناراحتی بدلیل جریان ضعیف خون ، التهاب و آسیب عروق خونی ناشی از ترومبوز ورید عمقی می باشد. PTS یک بیماری طولانی مدت است که می تواند ناتوان کننده باشد. با PTS ممکن است متوجه تورم ، درد ، خارش یا تغییر رنگ در ناحیه آسیب دیده به همراه گرفتگی یا خستگی شوید. اگر مدت طولانی روی پاهای خود بوده باشید ، ممکن است علائم بدتر شود. در موارد شدید ممکن است زخمهای پوستی ایجاد شود. جوراب های فشرده سازی ممکن است به تسکین علائم PTS کمک کنند.
• فشار خون ریوی ، هنگامی رخ می دهد که آمبولی ریوی جریان خون را مسدود کرده و فشار خون را در عروق منتهی به ریه های شما بالا می برد. این وضعیت می تواند منجر به نارسایی قلبی شود. اگر دچار فشار خون ریوی هستید ، ممکن است پس از نفس کشیدن ، بخصوص بعد از انجام فعالیتهای بدنی ، یا پس از سرفه کردن ، خون مشاهده کنید ، تورم را متوجه شوید ، احساس خستگی کنید ، احساس تپش قلب یا ضعف کنید. اگر هنوز چند ماه پس از وقوع VTE هنوز فشار خون ریوی دارید ، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد تا در مورد احتمال جراحی برای برداشتن لخته ریه که با درمان از بین نرفته صحبت کند.

پزشک از شما در مورد عوامل خطر و علائم بیماری VTE سؤال خواهد کرد. پزشک شما ممکن است ضربان قلب شما و ناحیه ای که تحت تأثیر آن قرار دارد را معاینه کند و درباره سلامت کلی شما از جمله:

• تاریخچه پزشکی اخیر شما ، به ویژه هرگونه فلج یا دوره های بی حرکتی.
• داروهایی که مصرف می کنید.
• جراحی های اخیر یا جراحاتی که داشته اید.
• این که آیا شما به دلیل سرطان درمان شده اید.

• آزمایش D-dimer برای اندازه گیری ماده ای در خون که هنگام حل شدن پروتئین فیبرین در لخته خون آزاد می شود. اگر آزمایش میزان بالای ماده را نشان دهد ، ممکن است دچار VTE شوید. اگر نتایج تست شما طبیعی است و عوامل خطر کمی دارید ، به احتمال زیاد VTE ندارید.
• سونوگرافی برای جستجوی لخته های خون ورید عمیق. در این آزمایش از امواج صوتی استفاده می شود تا تصاویری از خون موجود در رگ های شما ایجاد شود. شخصی که آزمایش را انجام می دهد ممکن است روی رگهای شما فشار بیاورد تا ببیند که بطور طبیعی فشرده می شود یا بخاطر لخته شدن خون سفت است.
• توموگرافی کامپیوتری (CT) پیوندآنژیوگرافی برای گرفتن عکس از رگ های خونی خود و به دنبال لخته شدن خون در ریه ها و پاها است. این رایج ترین آزمایش تشخیصی برای آمبولی ریوی است.
• پیوند آنژیوگرافیک خارجی ریوی ؛ برای تایید آمبولی ریوی ،  در صورتی که بعد از آزمایش های دیگر ، پزشک شما مشکوک باشد که ممکن است وجود داشته باشد انجام می شود . این آزمایش نیاز به قرار دادن لوله ای در رگ خونی شما دارد. همچنین از اشعه X برای ایجاد فیلم جریان خون به ریه شما استفاده می کند تا پزشک شما بتواند هر لخته خون را تشخیص دهد.
• اگر نتایج آزمایش های قبلی نتوانستند VTE را تشخیص یا رد کنند ، سایر آزمایش های تصویربرداری برای بررسی جریان خون از طریق رگ ها ، عملکرد قلب و عملکرد ریه های شما است. این موارد شامل پیوند venographyexternal ، اکوکاردیوگرافی ، اسکن تهویه / پرفیوژن و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) است.

برای کمک به تشخیص VTE ، پزشک ممکن است لازم باشد آزمایشاتی را انجام دهد تا دریابد که آیا سایر شرایط پزشکی باعث ایجاد علائم شما می شوند. تست های دیگر شامل:

• آزمایش خون برای بررسی اینکه آیا شما لخته شدن خون مکرر داشته اید که به علت دیگری ارتباط ندارد ، یک اختلال لخته شدن خون دارید. لخته های خون در یک مکان غیرمعمول مانند کبد ، کلیه یا مغز نیز ممکن است اختلال لخته شدن ارثی را نشان دهند. آزمایش خون همچنین می تواند میزان اکسیژن و سایر گازها در خون شما را اندازه گیری کند.
• اشعه ایکس قفسه سینه برای اطلاع پزشک که چگونه باعث ایجاد علائم ( مانند ذات الریه یا مایعات در ریه ها )در شما شده است .

اشعه ایکس قفسه سینه نشان نمی دهد که شما آمبولی ریوی دارید یا خیر.

• الکتروکاردیوگرام (ECG) برای شناسایی سایر شرایطی که باعث علائم آمبولی ریوی می شود. ECG فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می کند.

ضد انعقادها ، یا رقیق کننده خون و ترومبولیتیک ها داروهایی هستند که معمولاً برای درمان VTE استفاده می شوند.

• ضد انعقادها یا رقیق کننده خون ؛از بزرگتر شدن لخته های خون جلوگیری کرده و از تشکیل لخته های جدید جلوگیری می کند. رقیق کننده های خون معمولی شامل وارفارین و هپارین هستند ، اما داروهای جدیدتر برای رقیق شدن خون نیز موجود است. برای گرفتن آنها ، ممکن است تزریق کنید ، قرص مصرف کرده یا با لوله IV دریافت کنید. عوارض جانبی احتمالی شامل خونریزی است ، به خصوص اگر داروهای دیگری مصرف می کنید که خون شما را نیز رقیق می کند مانند آسپرین.
• مهارکننده های ترومبین در روند تشکیل لخته دخالت می کنند. آنها ممکن است برای افرادی که نمی توانند هپارین مصرف کنند ، استفاده شوند.
• ترومبولیتیک ممکن است برای حل لخته های بزرگ خون که باعث علائم شدید یا عوارض جدی دیگر می شوند ، استفاده شود. از آنجا که ترومبولیتیک ها می توانند خونریزی ناگهانی ایجاد کنند ، آنها فقط برای وقایع جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی  مانند آمبولی ریوی مورد استفاده قرار می گیرند.

در بعضی موارد ، از جمله موارد اضطراری ، پزشک ممکن است نیاز به برداشتن ترومبوس با کمک کاتتر داشته باشد. این روش از یک لوله انعطاف پذیر برای رسیدن به لخته خون در ریه شما استفاده می کند. پزشک می تواند برای شکسته شدن لخته یا تحویل دارو از طریق لوله ، ابزاری را در لوله وارد کند. معمولاً برای تهیه این روش درمانی به شما دارو می دهند.

برخی از افرادی که نمی توانند رقیق کننده خون استفاده کنند ، برای درمان ترومبوز عمیق ورید خود نیاز به فیلتر ونا کاوا دارند. فیلتر داخل رگ بزرگی به نام ونا کاوا قرار داده می شود. این فیلتر قبل از ورود به ریه ها ، لخته های خون را جذب می کند که از آمبولی ریوی جلوگیری می کند. با این حال ، فیلتر مانع از تشکیل لخته های خون جدید نمی شود. اگر از رقیق کننده خون گرفته اید معمولاً فیلتر توصیه نمی شود.

دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید و قرار ملاقات های منظم را تعیین کنید.

• در صورت ادامه علائم درد یا تورم به پزشک خود بگویید. پزشک شما ممکن است جوراب های فشرده سازی را تجویز کند تا به شما تسکین دهد.
• تمام داروها را طبق تجویز مصرف کنید. احتمالاً به مدت سه ماه یا بیشتر از داروهای خود برای درمان VTE استفاده خواهید کرد. شایع ترین عارضه رقیق کننده خون خونریزی است. این اثر جانبی می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
• پاها را در صورت بروز هرگونه علائم لخته شدن رگ های عمیق ، مانند تورم در مناطق ، درد یا حساسیت ، افزایش گرما در مناطق تورم یا دردناک ، یا پوست قرمز یا تغییر رنگ ، بررسی کنید. اگر فکر می کنید ممکن است یک لخته عمیق دیگر ورید وجود داشته باشد یا علائم آمبولی ریوی داشته باشید ، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید.
• اگر متوجه شدید که به راحتی کبود می شوید به پزشک خود بگویید مانند داشتن خونریزی غیرمنتظره ، یا دوره های قاعدگی غیرمعمول و سنگین دارید.

برای نظارت بر وضعیت شما ، پزشک ممکن است آزمایش های زیر را توصیه کند:

• آزمایش خون برای نظارت بر دوز مناسب دارو به منظور تنظیم در صورت لزوم. اگر برای درمان VTE وارفارین مصرف می کنید ، باید آزمایشات منظم را انجام دهید که نشان می دهد لخته شدن خون شما چقدر طول می کشد.(تست PT و PTT) . اگر بیش از یک سال است که سایر داروهای رقیق کننده خون مصرف کرده اید ، پزشک شما ممکن است آزمایش منظم خون را انجام دهد تا کلیه یا کبد شما بررسی شود. این به پزشک کمک می کند تا مطمئن شود بدن شما هنوز هم می تواند دارو را به خوبی تحمل کند.
• سونوگرافی برای نظارت بر لخته شدن خون. این آزمایشات به پزشک شما کمک می کند تا ببیند لخته خون شما بزرگتر شده است یا خیر.

هنگام بازگشت به خانه ، پزشک ممکن است تغییرات سبک زندگی سالم را برای کمک به بهبودی شما توصیه کند.

• تغذیه سالم : تغذیه سالم  شامل محدود کردن میزان الکل شما می باشد. در صورت استفاده از داروهای رقیق کننده خون ، الکل نیز می تواند خطرناک باشد. اگر وارفارین مصرف می کنید ، در مورد الگوهای غذایی و سایر مکمل های مصرفی با پزشک خود صحبت کنید. غذاهایی که دارای ویتامین K هستند می توانند بر چگونگی عملکرد وارفارین تأثیر بگذارند ، بنابراین مهم است که هر روز تقریباً به همان مقدار ویتامین K میل شود. ویتامین K در سبزیجات دارای برگ سبز مانند کاهو و برخی روغنها مانند روغن کانولا و سویا یافت می شود.
• فعالیت بدنی : مهم است که هنگام بهبودی مرتباً حرکت کنید. از چه زمانی می توانید فعالیت بدنی را شروع کنید و چه میزان فعالیت مناسب است ، از تیم مراقبت پزشکی خود بپرسید.
• کنترل وزن سالم: اگر اضافه وزن دارید یا چاقی دارید ، می توانید با کنترل وزن سالم سلامتی خود را بهبود بخشید. چاقی یک عامل خطر برای یک رویداد تکرار VTE است.
• مدیریت استرس: استرس می تواند خطر سایر شرایطی را که منجر به VTE می شود ، مانند حمله قلبی و سکته مغزی افزایش دهد.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن همچنین خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد و ممکن است سایر عوامل شناخته شده برای افزایش خطر ابتلا به VTE را تشدید کند.

+

تقریباً از هر سه بیمار که مبتلا به VTE شده بودند ، در 10 سال آینده یک واقعه تکرار VTE را تجربه می کند. ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد تا لخته ها شکسته شوند و جریان خون به حالت عادی بازگردد. اگر قبلاً با رقیق کننده خون درمان شده بودید و یک تکرار VTE را تجربه کردید ، پزشک ممکن است توصیه کند دوز دارو را تغییر دهد یا  نوع دیگری از رقیق کننده خون معرفی کند.

داروهای مورد استفاده در درمان VTE می توانند خون شما را بیش از حد ضعیف کرده یا توانایی لخته شدن بدن شما را بعد از زخم مختل کنند. اگر یک داروی رقیق کننده خون با دوز بالا مصرف کنید ، ممکن است باعث خونریزی در دستگاه گوارش یا مغز شود. این عوارض جانبی می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

علائم و نشانه های خونریزی در دستگاه گوارش عبارتند از:

• استفراغ قرمز روشن یا استفراغ که به نظر می رسد مانند قهوه است.
• خون قرمز روشن در مدفوع یا مدفوع مشکی و سیاه.
• درد در شکم

علائم و نشانه های خونریزی در مغز عبارتند از:

• درد شدید در سر شما
• تغییر ناگهانی در بینایی شما
• عدم توانایی ناگهانی در حرکت دادن پاها یا بازوها
• از دست دادن حافظه یا سردرگمی

خونریزی زیاد بعد از سقوط یا آسیب دیدگی یا کبودی آسان و خونریزی ، ممکن است به معنای زیاد رقیق شدن خون شما باشد. خونریزی بیش از حد، خونریزی است که پس از اعمال فشار بر روی زخم به مدت 10 دقیقه متوقف نمی شود. در صورت وجود هر یک از این علائم ، فوراً با پزشک تماس بگیرید. اگر خونریزی شدید دارید با 115 تماس بگیرید.