تست های کم خونی
OB test ( آزمایش خون مخفی در مدفوع )
فروردین
Table of Contents
OB test ( آزمایش خون مخفی در مدفوع ):
OB test جهت بررسی خون دفع شده از بدن در مدفوع بیمار می باشد . این تست به منظور غربالگری سرطان کولورکتال در افراد فاقد نشانه ی بالینی انجام می پذیرد. به علاوه با این روش می توان خون پنهان بر اثر سایر علل (مانند زخم ، هموروئید ، دیورتیکولوز ) را نیز تشخیص داد.
حساسیت آزمایش خون مخفی :
حساسیت OB test چنان است که می تواند دفع ۵mL خون را در روز تشخیص دهد.
عوامل تداخل کننده در آزمایش خون مخفی (OB test):
- ورزش شدید
- مصرف گوشت ۳ روز قبل از آزمایش
- خونریزی لثه به دنبال اعمال دندانپزشکی یا بیماری ممکن است بر نتایج تاثیر بگذارد .
- مصرف گیاهان غنی از پراکسیداز ۱ ( ترب کوهی ، شلغم ، آرتیشوک ، قارچ ، تربچه ، بروکلی ، جوانه ی دانه ها ، گل کلم ، مرکبات ، موز ، طالبی ، انگور ) ممکن است بر نتایج اثر بگذارد .
- دارو هایی که موجب خونریزی گوارش شوند که عبارتند از : ضد انعقاد ها ، آسپرین ، کلشی سین ، دارو های حاوی آهن ( دوز بالا ) ، دارو های ضد آرتریتی غیر استروئیدی و استروئیدها ۲. هر چند در آزمایش تداخل ایجاد نمی کند ولی می تواند سبب خونریزی احتمالی GI 3 گردد که ربطی به پاتولوژی بیمار ندارد .
- داروهایی که سبب شروع واکنش پراکسیداسیون و نتایج مثبت کاذب می شود عبارتند از : اسید بوریک ، برومید ها ، کلشی سین ، ید ، آهن ، و مشتقات راولفیا.
- ویتامین C با مهار واکنش پراکسیداسیون موجب نتایج منفی کاذب می گردد.
نتایج آزمایش و اهمیت بالینی مثبت شدن OB test (خون مخفی ):
- تومور دستگاه گوارش ( سرطان ها و پولیپ ها ):مخاط پوشاننده نئوپلاسم شکننده می باشد و به هنگام عبور مدفوع خونریزی می دهد.
- بیماری پپتیک ( ازوفاژیت ، گاستریت و زخم ) : در بیماری های پپتیک ، مخاط ملتهب ، ضخیم و شکننده شده و به آسانی دچار خونریزی می گردد. زخم موجب سایش عروق خونی جدار لوله گوارش می شود .
- واریس ها : به علت افزایش فشار ورید باب ایجاد می شود . این مجموعه های وریدی بزرگ با لایه مخاطی نازکی پوشیده شده اند که در پی افزایش فشار داخل شکمی ممکن است پاره شوند و خونریزی ایجاد نمایند. در نتیجه OB test مثبت می شود .
- بیماری های التهابی روده ( کولیت زخمی ، بیماری کرون ) : واکنش التهابی سبب زخیم شدن و شکنندگی مخاط می شود و موجب خونریزی می شود.
- بیماری ایسکمیک روده :مخاط روده اولین لایه است که تحت تاثیر کاهش خون رسانی قرار می گیرد و به آسانی کنده می شود و خونریزی مختصری ایجاد می کند.
- ترومای دستگاه GI: آسیب هایی به شکل سوارخ شدگی یا پارگی می توانند سبب خونریزی درون دستگاه گوارش گردند.در نتیجه OB test مثبت می شود.
- جراحی اخیر دستگاه گوارش : اندکی خونریزی در ناحیه آناستوموز جدید دستگاه گوارش رخ می دهد.
- هموروئید و سایر مشکلات آنورکتال : وضعیت های پاتولوژیکی آنورکتال شایع ترین علت غیر نئوپلاستیک وجود خون در مدفوع می باشند.
در صورت مثبت شدن آزمایش OB :
چناچه آزمایش OB صحیح انجام شده باشد و نمونه های متعددی که طی چندین روز متوالی گرفته شده اند ، مثبت شوند، در آنصورت باید به ارزیابی کل دستگاه گوارش – معمولا EGD و کلونوسکوپی – پرداخت.
نکته- غربالگری معمول که از سن ۵۰ سالگی آغاز می گردد می تواند شمار بیمارانی که از سرطان کولورکتال فوت می کنند را تا ۶۰% کاهش دهد.
انواع آزمایش های OB test :
تست گایاک :
رایج ترین روش OB test ، آزمایش شیمیایی تست گایاک است . فعالیت شبه پراکسیدازی هموگلوبین ، کاتالیزور واکنش پراکسید با ماده یی رنگزا به نام ارتوتولوئیدین است که آن را اکسید کرده و آبی رنگ می شود.
تست FIT :
تست خون مخفی را می توان با روش ایمیونوشیمیایی که با به کارگیری آنتی بادی های منوکلونال ، بخش گلوبینی هموگلوبین انسان را شناسایی می کنند نیز مشخص نمود.
که این آزمایش تحت نام ” آزمایش ایمیونوشیمیایی مدفوع ” (FIT ) یا ” آزمایش ایمیونوشیمیایی خون مخفی در مدفوع ” (iFOBT) نیز خوانده می شود.
تفاوت حساسیت تست گایاک و تست FIT :
از نظر حساسیت مشابه هم بوده ، اما تست FIT تحت تاثیر گوشت قرمز یا اکسید کننده های گیاهی قرار نمی گیرند.
ولی تست FIT ممکن است قادر به شناسایی خون مخفی منشا گرفته از بخش فوقانی GI نباشند زیرا زنجیره ی گلوبین تا زمان رسیدن به مدفوع هضم می گردد.
آزمایش DNA نمونه مدفوع :
آزمایش DNA نمونه مدفوع از حساسیتی بیشتر از تست گایاک برای تشخیص وضعیت های بارز پیش سرطانی ، خوش خیم و بدخیم تومورهای کولورکتال برخوردار است ؛ زیرا بسیاری از پولیپ های پیش سرطانی خونریزی نمی کنند و با FOBT تشخیص داده نمی شوند .
از آنجا که از کلیه ی پولیپ های پیش سرطانی سلول های حاوی DNA غیر طبیعی کنده می شود برخلاف تست های دیگر آزمایش DNA نمونه مدفوع دقیق تر است.
پاورقی ( footnote ) :
۱- پراکسیداز، آنزیمی است که کاتالیز واکنش اکسیداسیون گسترده وسیعی را برعهده دارد.
۲- استروئید ( steroid ) نوعی لیپید (در واقع چربی) است. استروئیدها در بدن جانوران و گیاهان دیده می‌شوند. مهم‌ترین نوع استروئید در بدن انسان کلسترول نام دارد. علاوه بر این در بدن انسان، استروئیدها به صورت هورمونهایی همچون استروژن، تستسترون، و کورتیزول دیده می‌شوند.
۳- GI ، در پزشکی مخفف Gastrointestinal یعنی معدی و روده ای، مربوط به معده و روده
آزمایشگاه آنلاین هوم لب :
هوم لب این افتخار را دارد تا با انجام خدمات آزمایشگاه بالینی در منزل شما را از حضور در صف آزمایشگاه بی نیاز دارد و در وقت و زمان شما صرفه جویی کند . جهت کسب اطلاعات بیشتر وارد این لینک شوید .
منبع :
پاگانا ویرایش ششم ص۷۹۵
